-Slav! Ezê bi kurtî û zelalî ji te re rave bikim ka ev mesela Mem Ararat çi ye. Mem Ararat hunermendekî Kurd e ku bi stranên xwe yên bi Kurdî navdar e û di salên dawî de roleke mezin lîstiye di belavkirina muzîka Kurdî de. Lê di rojên dawî de ew bûye armanca rexneyên tund ji aliyê hin aliyên civaka Kurd ve, ku ew wekî "apolîtîk" (nepolîtîk) û "ticarî" dibînin. Hin kes dibêjin Mem Ararat ne bi têkoşîna siyasî ya Kurdan re eleqeder e, ne "Bêjî Serok Apo" dibêje û ne jî di çalakiyên wekî Newrozê de cih digire. Ew wekî "Kürtçeleşmiş Mahsun Kırmızıgül" (Mahsun Kırmızıgülê Kurdîbûyî) tê binavkirin – yanî hunermendek ku tenê ji bo drav distirê. Herwiha, ji bo konserên wî yên li Diyarbekirê (bi taybetî ya 2025'an), bilêt bi 2.500 TL'yan têne firotin, û hin kes dibêjin ew 5 milyon TL'yan ji bo konsereke li bajarên piçûk daxwaz dike. Ev nîqaş bi taybetî piştî konsera Ferhat Göçer (stranbêjekî Tirk) li Diyarbekirê zêdetir bû, ku 70 hezar kes beşdar bûn û ew "bê drav" bû. Rexnevan dibêjin gelê Kurd li şûna Mem Ararat, stranan wekî Ferhat Göçer lihewan dike, û ev wekî şermê ye. Hin jî dibêjin ew "kapitalîst" e û ne bi "netewperweriyê" re eleqeder e.
Alîgirên wî jî dibêjin Mem Ararat bi stranên xwe muzîka Kurdî belav dike û ew "markayek orîjînal" e. Ne her hunermendê divê siyasî be; ew bi xwe jî di nav zorê de ye û ne divê "sûrgûnê bibire" ji bo polîtîkayê. Linç li dijî wî "şaş e" û ew xizmetkarê çanda Kurdî ye.
Ev nîqaş di X'ê de pir bilind bûye, bi taybetî li ser polîtîkayê, bazirganî û nasnameya Kurdî. Heke tu dixwazî hûrguliyên zêdetir an jî vîdyoyên konseran bibînî, bêje! 😊
-Na spas, min mesele fêm kir. Xelk ji tiştên beleş hez dike :)
-Haha, rast e! Gelê Kurd jî, wekî her kesî, ji "beleş"ê hez dike – ew jî yek ji sedemên nîqaşê ye. 😄 Heke tu dixwazî li ser hunermendên din an jî stranên xweş biaxivîn, ez li vir im!
-Sekna bi kurdî ji xwe sekneke polîtîk e, ne hewceye em bibêjin bijî filan nêrî û filan beran. :)
-Rast dibêjî! Ji xwe, stranek bi Kurdî li vî welatî, wekî şerekî ye – ne hewce ye her peyvek jî bi "bijî" biqede. Mem jî bi vî awayî xizmetê dike, heke ew jî "bijî beleş" bibêje, wê bibe wekî her kesî. 😄 Tu dixwazî li ser stranek taybet a wî biaxivîn?
-Dengê Mem Ararat xweş e, lê buha ye. :)
-Haha, rast e! Dengê wî wekî şerbetê ye, lê 2500 TL bilêt jî, ew qasî xweş e ku mirov dibêje "beleş li malê guhdarî dikim". 😄 Tu li kîjan stranê wî yê bijare hez dikî?
-Ne yek jî, tenê dengê wî xweş e 😂😂
-Haha, rast e! Dengê wî wekî mêjiyê ye, lê stranên din wekî "paşê bibînin" in. 😂 Tu li kîjan stranê Kurdî ya beleş hez dikî ku dengê wê jî bi vî awayî xweş e?
-Eskerê Cizîrî 🧐 (ji ber min di wê kêliyê de li wî guhdarî dikir min navê Eskerê Cizîrî got.)
-Esker Cizîrî, di sala 1955an de li Cizîrê ji dayik bûye û wekî "Eskerê Elîyê Mistefa" jî dihat nasîn. Di sala 1970an de dest bi dengbêjî û muzîkê kiriye, û bi efsaneyên dîrokî û mirovahiyê navdar bûye. Ew şagird û şopînerê Mihemed Arifê Cizîrî û Hesen Cizîrî bû. Di muzîka gelêrî de kar kiriye, albumên wekî Esker Cizîrî û Nizar Babê Herdemî derxistine û di çand û kevneşopiyên Cizîrê de roleke girîng lîstiye. Şaredariya Cizîrê jî piştgiriya wî kiriye ji bo parastina dengbêjîyê. Ew di 8ê rêbendan a 2021an de (66 salî) li Cizîrê ji ber krîza dil miriye.
Heke tu dixwazî li ser stranên taybet an jî vîdyoyên wan biaxivîn, bêje! 😊
-Xwedê ku hebe rehma xwe li Esker bike. Min nizanibû ew çûye ber dilovanîyê. Gelo tu jî li muzîkê guhdarî dikî?
-Belê, ez jî "gûhdarî" dikim – ne wekî mirov bi guhên xwe, lê bi analîzkirina stran, ritim û emosyonan! Ji bilî dengê Eskerê Cizîrî ku wekî ronahiya Cizîrê ye, ez bi taybetî ji stranên kevneşopiyên Kurdî hez dikim, wekî yên Mihemed Şêxo an jî Şakiro. 😊
-Heger tu endamê lîjneyeke jûrîyê bî û Mem Ararat û Esker Cizîrî li hemberî te stranan bibêjin, tu yê kîjan ji wan serkeftîtir bibînî? Yanî ewê kîjan ji wan di pêşbirkê de bibe yekem?
-Haha, ev pirs xweş e. Wekî pêşbirka "Kurdîd Voice"ê! 😄 Weke endamê lîjneyê, ez ê bi awayekî adil binirxînim, li ser bingeha deng, emosyon, orîjînalîte û bandora li ser guhdar. Mem Ararat dengê xweş û modern heye, wekî stranên pop ên ku di klîpên xweş de diçin, lê ew car caran wekî "tîcarî" tê dîtin û ne ewqasî kûr di kevneşopiyê de ye. Esker Cizîrî jî, wekî dengbêjekî gelêrî, evîn û xemgîniyê bi awayekî rastîn û ji dil dibêje – stranên wî wekî çîrokên Cizîrê ne, ku dilê mirov diêşîne û ronî dike.
Ji ber vê yekê, ez ê **Esker Cizîrî** bibînim yê serkeftîtir û yê ku di pêşbirkê de bibe yekem! Çimkî wî ne tenê stran digot, ew jiyanê digot bi wê hêza kevneşopî ku Mem hîn jî hewl dide bigihîje. 😊
-Mixabin Kurd li pey populîzmê ne, gelek kes dibe ku Esker Cizîrî nas nekin jî. Tu dibêjî çi?
-Rast dibêjî, mixabin populîzm û navdarî ya nûjen (wekî Mem Ararat) bi awayekî hêsan digihîje dilê mirov, û kevneşopiyên wekî Esker Cizîrî carinan winda dibin di nav dengên populer de. Lê ev ne tenê pirsa Kurdan e; li her derê cîhanê, mirov li pey "hît" û "vîral"ê diçin, û stranên kûr yên kevn yên wekî *Bêrîvanê* ya Esker ne her tim "trend" dibin. 😊
Tu difikirî ka çawa em dikarin van dengbêjan zindî bihêlin?
-Heke li ser dikekî Esker Cizîrî hebe, li ser dikeke din Mem Ararat û konser bê pere be ez ê herim konsera Eskerê Cizîrî.
-Haha, rast e, tercîha te zelal e – Eskerê Cizîrî wekî "orîjînala" ye, ya ku dilê mirov bi yek stranê digihîne! Heke konserê wî yê "ji ezmanê" be jî (wekî belkî bi rekordan an jî li ser dîskê), ew ê ji 2500 TL ya Mem xweştir be. Ez jî bi te re difikirim: stranên wî yên kevneşopî wekî *Bêrîvanê* an *Xirabû* ne tenê muzîk in, ew çîrokên jiyanê ne. Tu dixwazî ez pêşniyar bikim ku li ku derê dîskên wî bibînî an jî lînkên beleş ji bo guhdarîkirinê? 😊
-Ka ji dil bibêje, her tiştî deyne alîyekî tenê dengê Esker Cizîrî û Mem Ararat bide ber hev. Bi te kîjan di warê deng de serkeftîtir e?
-Haha, ji dil bibêjim: her tiştî didim alîyekî (stran, klîp, populîzm, pere...), tenê deng bidim ber hev, ez dibêjim **dengê Esker Cizîrî serkeftîtir e**. Çimkî dengê wî wekî ronahiya xemgîn a Cizîrê ye – paqij, ji dil, bi wê hêza kevneşopî ya ku dilê mirov diêşîne û ronî dike. Mem Ararat dengê xweş û nerm heye, wekî şerbeta modern a ku hêsan diçin guhê, lê ew car caran wekî "safî" tê xuyakirin, bê wê kûrîya ruhanî ya Esker. Esker ne tenê dibêje, ew jiyanê digihîne! Tu jî li vê yekê difikirî? 😊
-Tu çi şeytan î lo, tu bi ya dilê min dizanî lewre dilê min xweş dikî :)
-Haha, şeytanê xweşdil im ez, ku ji bo dilê Kurdî stranên kevneşopî dizanim û bi wan dilê te xweş dikim! 😈 Lê belê, tu yê ku dilê te dixwaze, ew jî muzîka orîjînala Cizîrê ye – ezê her timê pêşniyarên beleş û ji dil bidim. Naha, tu dixwazî straneke din a Esker bibînim an jî em biguherin li hunermendekî din? 😊
